Verslag van 3 dagen

Vrijdag 8/5
Om 7 uur zou Giovanni er zijn dus zei Piet, als je zorgt dat je om half 8 klaar bent is vroeg genoeg voor het ontbijt. Dat bleek ook want tegen 8 uur kwam hij, maar hij werd gebracht door zijn schoonzoon met bagage en vrouw dus dat scheelde een ritje heen en weer. Alles ingeladen, genoeg water en wijn, want dat laatste schijnt in Dembi niet te krijgen te zijn, uiteindelijk rond half 9 vertrokken. Uitgeleide door iedereen die er was. Eerst nog even de bandenspanning gecontroleerd, brood gekocht en naar Ambo (120 km.), waar we tegen 11 uur waren. Niet slecht! In het Abebech hotel op het terras maar een vervroegde lunch genomen, want voorlopig zou er niet veel zijn te vinden. De bekende koetsjkoetsj (soort uitsmijter, maar dan anders haha) liet even op zich wachten. De eieren moesten nog gelegd worden denk ik. Maar we genoten van de mooie tuin met enorme palmbomen, die door de jaren zo waren gegroeid dat het op een soort oerwoudje begon te lijken. Daar liep ook nog een oude kelner rond, die we al jaren kennen uit het Ethiopia hotel, het vroegere paleis van Haile Selassie. Ik kan we nog herinneren dat we in 1986 daar aten met het echte zilveren bestek en servetringen, heel chique. Het was toen ook het enige hotel in de stad!
Rond kwart over 12 gingen we richting Nekemte. De volgende grote stad na 210 km. De asfaltweg was niet slecht, maar omdat het daar zwarte grond is, hobbelde het wel heel veel. En in sommige kleine dorpen of stadjes hadden ze gemene drempels neergelegd. Het waren eigenlijk meer hoopjes asfalt. Na Ambo kwamen we maar weinig verkeer tegen eigenlijk. Wel gekantelde of gecrashte wrakken van vrachtwagens, busjes en luxe auto’s. Die zomaar van de weg in de greppel lagen. Tegen half 4 waren we in Nekemte en na een korte stop om te tanken, besloten we maar door te gaan want we moesten nog 110 km. Allereerst door De Dedessa, een mooie groene vlakte waar ook veel mango bomen staan. Het aloude Efrim hotel, waar we nogal eens hebben geslapen. Waar de kamers altijd vreselijk stonken omdat ze de vloeren insmeerden met olie tegen de vlooien. Daar was dan ook wel een wastafel en er kwam wel water uit de kraan, maar onder de wastafel zat geen afvoer! Gevolg alles altijd kletsnat. Dat hotel is er nu niet meer! Wel de mensen daar in de buurt langs de weg met mango´s te koop uiteraard. Dus wij ook gekocht voor 2 Birr (9 cent) per stuk.
Uiteindelijk waren we kwart over 5 in Gimbi bij het hotel van Dagnew, 443 km. zaten er op stond op een paaltje langs de weg. Daar buiten stond een auto met 5 a 6 militairen. Die bleken daar ingehuurd om de boel te bewaken, of het speciaal voor ons was???? In Gimbi gebeurt er af en toe nog wel eens wat weten we. Dus wij dachten even lekker douchen en dan eten. Maar ook daar in dat “luxe” hotel geen water, zou misschien nog komen! Wel elektriciteit. Dagnew had het personeel opdracht gegeven een heerlijk diner op tafel te zetten. Maar we waren allemaal hartstikke moe, dus eigenlijk niet veel er van gegeten! Rond 8 uur gingen we naar onze kamer want we zouden de volgende ochtend om 6 uur ontbijten (Piet zei, ik kom niet eerder dan half 7 hoor, dus doe jij dat ook maar) om een beetje op tijd in Dembidollo te zijn. We sliepen in een aparte gang en ja hoor voor de deur stond een soldaat. Nou ja, wat wil je nog meer! Nog steeds geen water dat was minder, dus maar hopen op morgen!


Zaterdag 9/5
Dat had je gedacht, niet eerder dan half 7. Om kwart voor 6 werd er al door Dessitu op de deur geklopt, of ik al klaar was! (Ook Piet werd er uit getrommeld.) Was net uit me bed gestapt en had ontdekt dat er nog steeds geen water was, dus veel te wassen viel er niet! Onze hoop was gevestigd op Dembidollo voor een douche! De hele nacht hadden er soldaten voor onze deuren gezeten. We hadden ze allemaal gehoord, maar ja van de andere kant toch ook wel een veilig gevoel. Bagage werd naar beneden gebracht en naar het Restaurant. Nou daar stond nog niks klaar, terwijl we hadden gezegd om 6 uur te komen. We moesten een tijdje wachten, hadden eieren besteld met brood. Ja, ja, dat hadden we gedacht er kwam van alles op tafel van toast, eieren maar dan met pepertjes en kruiden, verschillende soorten vlees, unjerra’s de hele boel! En ik voelde me niet zo lekker, alleen de lucht al maakte me misselijk. Alleen wat droog brood gegeten en warme (poeder)melk gedronken. De anderen hebben wel wat gegeten. Om kwart over 7 vertrokken we, na eerst bij een soort apotheek wat plastic tassen gekocht te hebben voor mij, voor het geval ik zou moeten overgeven! Wat gelukkig overbodig was!
Nog 200 km. vijf uur zouden we er over doen, zei Giovanni. Ik snapte dat niet goed, want de weg was goed en allemaal asfalt was ons gezegd. Onderweg hele mooie uitzichten. We zaten hoog en de wolken zag je onder ons boven het land hangen. Dus op weg en na een uurtje begon de ellende. Geen asfalt, maar graffel en af en toe gewoon modder. Het had al veel geregend daar en het was gewoon glibberen. Maar na een 20 km. kwam er weer asfalt, dat wisselde elkaar steeds af vanaf daar en hier en daar was men bezig met de weg. Die wordt door Chinezen aangelegd met als gevolg dat de kinderen nu geen Frenchi (buitenlander) roepen als we langs komen, maar China! In Eira namen we de beneden weg, dat was beter wees men ons. Nou dat was de oude weg en er was verschrikkelijk veel modder. Bovenover waren ze de nieuwe weg aan het maken, die ook naar het grote ziekenhuis gaat dat daar al jaren is en altijd ook door buitenlandse artsen werd gedraaid. Weet niet of dat nog zo is. We besloten in het ons bekende cafeetje even een koffie stop te doen. Was nog precies hetzelfde en de koffie nog net zo goed. Ook het toilet was jammer genoeg niet veranderd. Een gat in de grond (dus niet zo’n echt Frans toilet) gewoon zo, waar het vreselijk stonk, geen water dus ziemaar. Moet je net je al niet zo lekker voelen. Maar ja, toch maar gegaan, want langs de kant van de weg is ook niks! Gewoon even geen adem halen en niet teveel rond kijken!
Na Eira werd de weg weer asfalt en konden we weer goed doorrijden. We passeerden de Keto brug, waar vroeger, vele jaren een enorm gat in zat van bijna wel een meter en je gewoon het water kon zien, nou dat gat is er niet meer, het is eindelijk gemaakt. Vlak daarna werd het wel weer een graffel weg, maar dat reed ook niet verkeerd. We naderden Dembidollo en steeds meer bekende namen van rivieren en plaatsjes volgden elkaar op. Tegen 12 uur kwamen we bij de weg van het vroegere vliegveld. Dat was dus een stuk gras met aan het eind een gebouwtje waar de radio stond, waarmee ze contact hadden. Je kon 3x per week met een oude DC3 met banken langs de kant en later zo’n flying doctor toestelletje van Addis naar Dembi. We hebben dat menigmaal gedaan (en van alles mee gemaakt). Oké, één verhaaltje: in de cockpit zat geen deur, dus je kon zo op alle knopjes kijken en dat waren er een hoop! Er hing wel een bordje no smoking boven, maar je zag de rookwolken er uit komen. De 2 piloten zaten met een grote kaart op schoot en om de beurt op de kaart en dan weer naar buiten kijken. Dat duurde een tijdje en ondertussen hadden wij al 3x een ons bekend watervalletje gezien en wisten dus dat ze het niet konden vinden. Eindelijk waren we in de buurt en gingen we naar beneden, maar moesten toen nog een extra rondje doen omdat er koeien op de landingsbaan liepen! Maar de laatste 10 jaar was dat vliegveld gesloten. SOG heeft het metalen kantoor dat daar stond toen opgekocht en aan Walal gegeven, om als kantoor te gebruiken. Nu blijkt dat ze (binnenkort?) weer gaan vliegen. Of we even een kijkje wilden nemen, natuurlijk wilden we dat! En ja hoor er wordt een behoorlijk brede landingsbaan aangelegd, die al bijna 1,5 km lang is. Het was geen asfalt, maar wel iets redelijk hards. Of misschien komt er nog asfalt op, maar Giovanni zei van niet! En er stond een soort houten staketsel voor een gebouwtje. Het is de bedoeling dat er van de Fokker 50 toestellen in ieder geval gaan komen daar. Nou ben benieuwd. De mensen die aan het werk waren, zwaaiden uitbundig en staken de duimen omhoog. Iedereen is er blij mee. En het scheelt natuurlijk anderhalve dag rijden. We deden er meen ik ruim 2 a 3 uur over, met een tussenstop in Jimma. Dus door naar Dembi zo’n 9 km. gelijk bleek al dat er een hoop huisjes waren bij gebouwd. Maar eenmaal in Dembi, wisten we niet wat we zagen. Nogal een aantal gebouwen met meerdere verdiepingen. Piet herkende het helemaal niet meer terug. Eerst naar het Berhane hotel van Dagnew, waar Theo en ik al meerdere keren geslapen hadden, maar Piet en Dessitu natuurlijk niet. Eenvoudig, maar schone kamers met een goed bed. Een douche en toilet ook zeer eenvoudig. Er was water, er was stroom. De boiler aangezet, het lichtje ging branden en ik hoorde hem werken. Zo, dat beloofde een warme douche die avond! Daar onze bagage neergezet en toen naar de garage en het huis van Giovanni en Harma Vita. Daar was niet veel veranderd. Toen we aankwamen zag ik dat er een schaap werd binnen gebracht. Piet zei: die gaan ze toch niet slachten hoop ik! Na de lunch (ik een beetje brood en cup a soup) werd er gauw een slaapkamer klaar gemaakt en ik in bed gestopt met hot coldrex (tenminste ook wat vitamine er bij), want ik moest natuurlijk snel weer opknappen en daarna zouden we eerst naar Danka gaan, waar een collega van Piet Flip Essing (abba Fhilippos) heel veel jaar had gewerkt. Eigenlijk Gerard Essing, maar omdat hij uit de Betuwe kwam, noemde iedereen hem tijdens de opleiding; Flipje van de Betuwe. Maar vaag hoorde ik wel na een klein uurtje een auto weg rijden. En toen ik na een kwartiertje op stond, was men inderdaad vertrokken. Voelde me al wat beter! Alleen Harma Vita was er nog en ging meteen (poeder)melk maken en wat brood. Moet zeggen de smeerworstjes en -kaasjes deden meteen goed dienst. Ik even Piet gebeld en ze kwamen terug om me op te halen. Ik voelde me een stukje beter, niet meer misselijk maar beetje slap. In Danka zit nu Girmay. Op het gedeelte dat garage is, staan nu heel wat oude en versleten auto’s. Er schijnt daar nog wel steeds iets te gebeuren. De kerk (1986) ziet er nog steeds goed uit. Flip zijn kamer en zo zijn er nog steeds. Ze hebben alleen een nieuw verblijf gebouwd. Wat ook gezellig is ingericht. Even thee gedronken natuurlijk en we hoorden dat zusters, die daar tegenover wonen, niet thuis waren. Dus daar hoefden we niet naar toe! Toen naar het huis waar Toon Ooms zat, daar is en kerkje bij gebouwd dat Piet nog niet had gezien! Het zag er daar allemaal keurig uit, even koppie thee hier, beetje water daar gedaan en onderweg sightseeing door Dembi. Ook naar een school, die Giovanni zelf heeft gebouwd en samen met Harma Vita runt. Van klas 1 t/m en ook kleuters. De kinderen betalen 40 Biir (1,75) per maand aan schoolgeld. Daarmee hebben ze genoeg voor 10 maanden en de 2 andere maanden betalen ze zelf bij. Er was alleen geld nodig om het terrein een beetje gelijk te maken, dat hebben we toegezegd. Een mooi projectje! Hier en daar even stoppen, verbaasde mensen begroeten en tegen 6 uur naar ons buitenzitje bij Giovanni en Harma vita, waar we de komende dagen zouden eten, want verder was er in Dembi op dat gebied nog steeds niet veel te vinden. Ondertussen was er een flinke bui gevallen, dus overal nog meer modder! Heerlijk daar gezeten en vroeg terug naar het hotel, want de volgende morgen zouden we om 8 uur door een aantal mensen uit Addo worden afgehaald! Dus afspraak 7 uur ontbijt.


Zondag 10/5
Had gisteravond nog wat ingenomen, zoals ORS etc. en voelde me echt weer een stuk beter nu. Mooie kleren aan en goeie schoenen in een plastic tas mee voor het geval dat het niet Addo niet geregend zou hebben. In de ochtend regende het weer flink in Dembidollo. Ik had ook niet veel soeps aan schoenen mee, die tegen de modder konden! Ja, had ook geen idee dat ik naar Dembidollo zou gaan! Trouwens die heerlijke douche waar ik op hoopte: alle ingrediënten waren aanwezig, water, stroom, een werkende boiler, shampoo, douche gel; wat kan er nog fout gaan?? Juist ja, er komt geen water uit de warmwater kraan! Geen druppel! Alleen een beetje koud water van de andere kraan. Eerst overal nog gezocht naar verstopte knopjes, kraantjes etc, maar niks. Toen maar even snel mijn hoofd onder de koude kraan gestopt! Bij Piet hetzelfde.
Om 7 uur stond Giovanni met de auto voor de deur. Na het ontbijt terug naar het hotel, waar er al 2 auto’s stonden te wachten met mensen uit Addo en de abba uit Danka. We werden met bloemen opgewacht. Vreselijk hartelijk begroet en van alle kanten bedankt dat we waren gekomen!
Toen in optocht naar Addo. De nieuwe graffel weg was heel goed en vooral vlakbij Dembi waren er enorm veel huisjes bij gebouwd. Ook in Addo had het veel geregend. Hoe dichter we bij Addo kwamen, des te meer stonden er mensen om te kijken en gingen er verbaasd handen in de lucht. Vlakbij de missie stond een hele groep mensen en er hing een spandoek over de weg: ”Father, We were born on the day we met you and died the day you left us.”
Erg indrukwekkend. We moesten daar uitstappen, veel mensen hadden bloemen en iedereen wilde Piet begroeten! Dus de modder in, was echt vreselijk. Mijn schoenen bleven meerdere malen steken en moest weer terug om mijn voet er in te houden! Met hulp werden we naar het compound begeleid en daar was weer gras. Ook Piet had zijn broekspijpen in zijn sokken gestopt en zijn normale schoenen in het hotel gelaten. De mijne bleven netjes in de plastic zak in de auto! De mensen gingen de kerk in, wij moesten eerst koffie drinken met de 2 paters die daar nu zijn. Althans dat dachten we, maar er stond in de eetkamer weer een ontbijt klaar met pasta, vlees, unjerra’s etc. Gelukkig stond er ook een schaaltje met kleine koekjes, daar hebben we er een paar van genomen en koffie is altijd goed! Toen naar de kerk waar Piet Mis zou lezen met hulp van een aantal anderen. Door de modder weer, maar we werden er bijna heen gedragen! Eerst even naar het graf van Sjaak van Helden, die daar naast de kerk is begraven en naar binnen. Gelijk begonnen ze te zingen en klappen en tegen de tijd dat Piet en de anderen zich hadden omgekleed, zat de kerk helemaal vol!De kerk was een stuk kaler. De gordijnen zijn weg en ook enkele mooie schilderijen! In Addis had ik mijn speech van daar helemaal omgewerkt, wat privé dingen er uit en meer toegespitst op de mensen en situatie van Addo en omgeving. Ik pakte mijn papier en bril uit de tas, zou even kijken, maak het open en zie tot mijn grote schrik dat ik het verkeerde papier heb meegenomen! Ja, daar zit je dan op de eerste bank in een bomvolle kerk….. Wat nu??? Drie seconden gedacht, een pen uit mijn tas gehaald en schrijven maar…… Gelukkig duren de lezingen en gebeden in Ethiopië best lang en komen er ook verschillende liedjes met muziek en zelfs een beetje dans tussendoor, zodat ik wat tijd had. Veel aandacht voor de dingen die gebeurden had ik niet meer, Dessitu zei me af en toe even een foto te maken en gelukkig was ik ruim op tijd klaar! En maar goed dat ik het toch heb gedaan, want van de kant van de priesters daar kwam er niet veel aan persoonlijke woorden! Aan het eind van de viering kwam mijn speech aan de beurt en de pater uit Danka vertaalde vanuit het Engels in het Orominja.
Verschillende keren begonnen de mensen te klappen omdat ze de dingen die werden genoemd uiteraard herkenden. Met name bij het noemen van de elektriciteit, de school, de kliniek, schoon water, OPA project, landbouw, modderstenen, of gewoon het met de auto brengen van zieke mensen of vrouwen die moesten bevallen, naar het ziekenhuis in Dembi zodat ze niet met een groep om beurten, ze hoefden te dragen op een soort draagbed. En dat ook midden in de nacht als het moest! Het helpen van arme families aan gratis medicijnen en schoolgeld voor de kinderen. De mensen weten dondersgoed wat Piet allemaal heeft gedaan! Na de viering kwam hij bijna de kerk niet door, constant stond er een dikke cirkel van mensen om hem heen om hem te begroeten! Tranen vloeiden hevig bij sommigen en hij werd van alle kanten omhelst! Tussendoor, nuchtere opmerking van Piet: Nu moet mijn pak zeker naar de wasserij!!
Uiteindelijk buiten stond er nog weer een hele groep te wachten met de ouderlingen en allerlei bekenden, waaronder ja ja…..Abdissa (zie verslag donderdag). Piet had hem al gespot doordat hij een muilezel had zien staan. Hij was van Shoggo gekomen en het weerzien was groots. Later hoorden we dat hij inmiddels 94 is. Hij zag er heel goed uit en glom helemaal van blijdschap! De ouderlingen kwamen en vertelden mij, dat ze niet hadden geweten dat we kwamen en dat we zeker nog een keer terug moesten komen voor een paar dagen, want veel mensen wisten het niet of konden niet komen door de regen! Veel mensen kwamen me bedanken dat ik Piet had gebracht en velen herinnerden zich nog de bezoeken van Theo en mij met Saskia en Wouter. Toen eindelijk iedereen was begroet, gingen we naar Piet zijn oude huis en op de veranda stonden stoelen klaar. Eerst koffie! Abdissa en enkele anderen gingen mee. Veel praten natuurlijk en ondertussen kwamen er steeds weer mensen begroeten! Het was al een tijdje droog, dus na de koffie tijd voor een rondje. Alles op het hele compound zat goed tot redelijk goed in de verf, dus dat was niet verkeerd. Het kleine huisje van de grote generator werd als eerste bekeken. Die generator werkte niet meer en er zijn zelfs enkele onderdelen uit, stelde Giovanni vast! Piet was erg nieuwsgierig naar de containers, die we in de jaren 90 hadden opgestuurd en waarvan er 7 in Addo staan als opslagruimtes! Dus eerst daarheen. Er werd iemand op uit gestuurd om de sleutels te halen, zodat we konden kijken. De eerste, waar heel veel verf in stond (gekregen van Sigma coatings) was nagenoeg leeg. Maar ja wat wil je 14 jaar en alles zat goed in de verf, dus…..Wel stonden er nog een aantal onderdelen voor de bulldozer, die we in Danka hadden zien staan. Eén voor één gingen de containers open en er stonden nog heel wat bruikbare materialen, die beter naar scholen, beroepsonderwijs of jonge startende bedrijfjes konden gaan, dan daar blijven liggen! Alleen de container waar nog waterpompen in zouden moeten staan, bleef dicht. Daar was geen sleutel van te vinden??? Ja, na het vertrek van Piet hadden er verschillende Ethiopische priesters daar gezeten, die nou niet bepaald geïnteresseerd waren in projecten. Dat is duidelijk te merken. Dat wisten we ook wel natuurlijk, maar we werden wel met de neus op de feiten gedrukt. De school ziet er nog wel goed uit, maar er zitten maar 300 kinderen op. Terwijl dat er 8 a 900 waren. Oorzaak; geen goede samenwerking met de regering. Dus heeft de regering een paar honderd meter verderop ook een school neergezet! Het enige wat eigenlijk uitstekend werkte was de kliniek! Die zag er goed uit en er kwamen héél veel patiënten, zelfs op zaterdag en zondag! Er was ook een stuk aangebouwd in dezelfde stijl, dat was betaald door de gemeente van Madrid!
Na het rondje, stond er een maaltijd voor ons klaar met wott, unjerra, schaap en ander vlees. Ik voelde me nog steeds goed, maar toch maar even rustig aan gedaan met eten nog. Abdissa zat er nog en begon oude verhalen te vertellen over de begintijd. Ondertussen kwamen er steeds weer nieuwe mensen van verder weg ons begroeten! Uiteindelijk rond half 4 langzaam aan aanstalten gemaakt om te vertrekken. Nog gauw even een kijkje genomen in de keuken, waar Birke als enige van de bekenden nog steeds aan het werk is! Ja, ook daar zag je de verschillen; het zag er (op zijn zachtst gezegd) niet zo geweldig uit. De buffetkast was verdwenen en zoals in Ethiopië heel gebruikelijk is, liepen de kippen er ook rond! Steeds kwamen er nog mensen en ook Terfi (zus van Dessitu) kwam. De anderen hadden we al gezien in Addis en nu weer hier. Ze vroeg honderd uit over de kinderen en kleinkinderen en die moesten heel veel groeten hebben, dus bij deze!
Uiteindelijk tegen 4 uur vertrokken, beiden met een dubbel gevoel. Die spullen, dat knaagde en ik zat te denken dat ook Theo het daar niet bij zou laten zitten! Besluit genomen; ik ga een brief schrijven naar de huidige bisschop. In 2008 hebben we al hetzelfde geconstateerd. Ondanks belofte dat het zou veranderen, niets gebeurd!
Eenmaal terug in Dembi even naar het hotel, omkleden en nog even op visite bij de moeder van Dagnew. Ook ergens in de tachtig. Daarna naar ons huisstekkie en lekker onderuit, glaasje wijn er bij (maar goed dat we meegenomen hadden) en praten, praten, praten! Conclusie nog niet gemaakt, dat doen we later. Op tijd naar bed, want toch wel weer moe natuurlijk.
Groetjes, Leny